ಭಾರತೀಯ ಕಾನೂನು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ವಾರಸತ್ವ ಆಸ್ತಿ ಎಂಬುದು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಮತ್ತು ಸಂವೇದನಾಶೀಲ ವಿಷಯ. ಒಂದು ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಠ ನಾಲ್ಕು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ವಾರಸತ್ವ ಆಸ್ತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಯಾರಾದರೂ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಹಣದಿಂದ ಖರೀದಿಸಿದ ಆಸ್ತಿ ಅಲ್ಲ. ತಾತ, ಮುತ್ತಾತ, ಅವರ ಪೂರ್ವಿಕರಿಂದ ಯಾವುದೇ ವಿಭಜನೆ (partition) ಆಗದೆ ಮುಂದುವರೆದ ಆಸ್ತಿಯೇ ವಾರಸತ್ವ ಆಸ್ತಿ.
ಇಂತಹ ಆಸ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಕ್ಕುಗಳು ಒಬ್ಬರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಕುಟುಂಬದ ಎಲ್ಲಾ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ವಾರಸುದಾರರಿಗೆ (coparceners) ಸಮಾನ ಹಕ್ಕು ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ವಾರಸತ್ವ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವಾಗ ಬಹಳಷ್ಟು ಕಾನೂನು ನಿಯಮಗಳು ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತವೆ.
ವಾರಸತ್ವ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಒಬ್ಬನೇ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಬಹುದೇ?
ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಇಲ್ಲ.
ವಾರಸತ್ವ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನದೇ ಆದ ನಿರ್ಧಾರದಿಂದ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆ ಆಸ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಹಕ್ಕು ಹೊಂದಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ವಾರಸುದಾರರ ಸ್ಪಷ್ಟ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಯಾರಾದರೂ ಒಬ್ಬರು ಅಥವಾ ಕೆಲವರು ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡದೇ ಇದ್ದರೆ, ಆ ಮಾರಾಟವು ಕಾನೂನಿನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಮಾನ್ಯವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚು.
ಇನ್ನೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ, ಆ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಅಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಸಿನ (minor) ವಾರಸುದಾರರು ಇದ್ದರೆ, ಅವರ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಕೋರ್ಟ್ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯದೇ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ.
ವಾರಸುದಾರರು ಒಪ್ಪದೇ ಇದ್ದರೆ ಏನು ಮಾಡಬಹುದು?
ಯಾವುದೇ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇಲ್ಲದೆ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ್ದರೆ, ಇತರ ವಾರಸುದಾರರು ಕಾನೂನಿನ ಮೂಲಕ ಸವಾಲು ಹಾಕಬಹುದು.
ಅವರು:
-
ಪಾರ್ಟಿಷನ್ ಸೂಟ್ (Partition Suit) ಅಥವಾ
-
ಡಿಕ್ಲರೇಶನ್ ಸೂಟ್ (Declaration Suit) ಸಲ್ಲಿಸಿ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕೇಳಬಹುದು.
ಆದರೆ, ಇಂತಹ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 12 ವರ್ಷಗಳ ಒಳಗೆ ದಾಖಲಿಸಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಲಿಮಿಟೇಷನ್ ಕಾಯ್ದೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಹಕ್ಕು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ.
ವಾರಸತ್ವ ಆಸ್ತಿ ಮಾರಾಟದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು
ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಲ್ಲರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಿಲ್ಲದೆ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದರೆ:
-
ಆ ಮಾರಾಟವು ಕಾನೂನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ದುರ್ಬಲವಾಗುತ್ತದೆ
-
ಕೋರ್ಟ್ ಮೂಲಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಒಳಗಾಗಬಹುದು
-
ಖರೀದಿದಾರನಿಗೂ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಎದುರಾಗಬಹುದು
-
ಹಕ್ಕು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ
Partition (ವಿಭಜನೆ) ಆದ ನಂತರದ ಸ್ಥಿತಿ – ಮಹತ್ವದ ಬದಲಾವಣೆ
ವಾರಸತ್ವ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಪಾರ್ಟಿಷನ್ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವಾರಸುದಾರನಿಗೆ ಬಂದ ಪಾಲು ಸ್ವಂತ (self-acquired) ಆಸ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಅಂದರೆ, partition ಆದ ನಂತರ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಪಾಲಿನ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಇಚ್ಛೆಯಂತೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಬಹುದು. ಇದಕ್ಕೆ ಇತರ ವಾರಸುದಾರರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದಿಲ್ಲ.
ಮುಖ್ಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಟೇಬಲ್ನಲ್ಲಿ ನೋಡಿ
| ವಿಷಯ | ಕಾನೂನು ಸ್ಥಿತಿ |
|---|---|
| ವಾರಸತ್ವ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಒಬ್ಬನೇ ಮಾರಾಟ | ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ |
| ಎಲ್ಲಾ ವಾರಸುದಾರರ ಒಪ್ಪಿಗೆ | ಕಡ್ಡಾಯ |
| Minor ವಾರಸುದಾರರು ಇದ್ದರೆ | ಕೋರ್ಟ್ ಅನುಮತಿ ಅಗತ್ಯ |
| ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇಲ್ಲದೆ ಮಾರಾಟ | ಕಾನೂನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸವಾಲು ಸಾಧ್ಯ |
| Partition ನಂತರದ ಪಾಲು | ಸ್ವಂತ ಆಸ್ತಿ |
| Partition ನಂತರ ಮಾರಾಟ | ಸಾಧ್ಯ |
ವಾರಸತ್ವ ಅಥವಾ partition ನಂತರ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ ಆಸ್ತಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್ ಗೇನ್ಸ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸ್ ಮೊದಲಾದ ಪನ್ನಿನ ಅಂಶಗಳು ಅನ್ವಯವಾಗಬಹುದು. ಇದು ಮಾರಾಟದ ಸಮಯ, ಆಸ್ತಿಯ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ಇತರ ಅಂಶಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಸರಳವಾಗಿ ನೆನಪಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ವಿಷಯಗಳು
-
ವಾರಸತ್ವ ಆಸ್ತಿ ಎಂದಿಗೂ ಒಬ್ಬರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಸ್ತಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ
-
ಎಲ್ಲ ವಾರಸುದಾರರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇಲ್ಲದೆ ಮಾರಾಟ ಸ್ಥಿರವಾಗುವುದಿಲ್ಲ
-
ಕೋರ್ಟ್ ಅನುಮತಿ ಇಲ್ಲದೆ minor ಪಾಲು ಮಾರಾಟ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ
-
Partition ಆದ ನಂತರ ಮಾತ್ರ ಸ್ವತಂತ್ರ ಮಾರಾಟ ಹಕ್ಕು ಬರುತ್ತದೆ
-
ಪುತ್ರರು ಮತ್ತು ಪುತ್ರಿಯರಿಗೆ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕು ಇದೆ (Hindu Succession Act)
ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ
ವಾರಸತ್ವ ಆಸ್ತಿ ಮಾರಾಟ ([Ancestral Property Land Sale Rules]) ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ತುಂಬಾ ಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ನಡೆಯಬೇಕಾದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ. ಎಲ್ಲಾ ಹಕ್ಕುದಾರರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಇಲ್ಲದೆ ಮಾಡಿದ ಯಾವುದೇ ಮಾರಾಟವು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಕಾನೂನು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. Partition ಆದ ನಂತರ ಮಾತ್ರ ಆಸ್ತಿಯ ಪಾಲಿನ ಮೇಲೆ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಿಗುತ್ತದೆ.
I am Sanjay, a digital content creator with experience in online journalism and the founder of News Of Ninja Kannada. My focus is on delivering accurate, reliable, and easy-to-understand news for readers.