ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕುಗಳು: ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಯಾವ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕು ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ?
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿ ವಿಚಾರ ಎಂದರೆ ಕೇವಲ ಕಾನೂನು ವಿಷಯವಲ್ಲ, ಅದು ಕುಟುಂಬದ ಭಾವನೆಗಳಿಗೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯ. ಅನೇಕ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿ ಹಂಚಿಕೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ ಅಣ್ಣ–ತಮ್ಮಂದಿರ ನಡುವೆ ಮನಸ್ತಾಪಗಳು, ದೂರವಾಸಗಳು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ವ್ಯಾಜ್ಯಗಳು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಗೊಂದಲಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಭಾರತೀಯ ಕಾನೂನು ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುತ್ತಿದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕುರಿತು ಜನರಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಗೊಂದಲ ಇದೆ.
ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿ ಎಂದರೆ, ಅಜ್ಜನಿಂದ ನಾಲ್ಕು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ಸಾಗಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವ ಅವಿಭಜಿತ ಕುಟುಂಬ ಆಸ್ತಿ. 2005 ರ ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಕಾಯ್ದೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಹಾಗೂ 2020 ರ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ Vineeta Sharma ತೀರ್ಪಿನಂತೆ, ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳು ಜನ್ಮಸಿದ್ಧ ಹಕ್ಕುದಾರರು. ತಂದೆ ಜೀವಂತ ಇದ್ದರೂ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಮಗಳಿಗೆ ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ಹಕ್ಕು ಇದೆ. ಆದರೆ ಈ ಹಕ್ಕು ಎಲ್ಲ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಲು ಸಿಗದೆ ಹೋಗಬಹುದು. (Ancestral Property Rights)
ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕು ಸಿಗದ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳು
| ಕಾರಣ | ವಿವರ |
|---|---|
| 2005 ಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಆಸ್ತಿ ವಿಭಾಗ | 2005 ರ ಮೊದಲು ಕಾನೂನಿನಂತೆ ಆಸ್ತಿ ಹಂಚಿಕೆ ಆಗಿದ್ದರೆ, ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಿಂದುಳಿದ ಹಕ್ಕು ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ |
| ಸ್ವಯಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿ | ತಂದೆ ಅಥವಾ ಅಜ್ಜ ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಆದಾಯದಿಂದ ಪಡೆದ ಆಸ್ತಿ ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತವಲ್ಲ |
| ವಿಲ್ ಬರೆದಿದ್ದರೆ | ತಂದೆ ಜೀವಂತಿರುವಾಗಲೇ ಮಾನ್ಯ ವಿಲ್ ಇದ್ದರೆ, ಅದೇ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹೊಂದುತ್ತದೆ |
| ಬಿಡುಗಡೆ ಪತ್ರ | ಮಗಳು ಸ್ವಯಂ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ಹಕ್ಕು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟಿದ್ದರೆ ಮತ್ತೆ ಕೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ |
| ಕುಟುಂಬ ಒಪ್ಪಂದ | ಕುಟುಂಬ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಪಾಲು ತ್ಯಜಿಸಿದರೆ ಮುಂದೆ ಹಕ್ಕು ಇರುವುದಿಲ್ಲ |
| ದತ್ತು | ಇನ್ನೊಂದು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ದತ್ತು ನೀಡಿದ ಮಗಳು ಜನನ ಕುಟುಂಬದ ಹಕ್ಕು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ |
| ವಿದೇಶಿ ಪೌರತ್ವ | ಭಾರತೀಯ ಪೌರತ್ವ ತ್ಯಜಿಸಿದರೆ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಅಡ್ಡಿ |
| ಆಸ್ತಿ ಜಪ್ತಿ / ಮಾರಾಟ | ಸಾಲದ ಕಾರಣ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಜಪ್ತಿ ಅಥವಾ ಜೀವಂತಿಕೆಯಲ್ಲೇ ಮಾರಾಟವಾದರೆ ಹಕ್ಕು ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ |
| ದಾಖಲೆಗಳ ಕೊರತೆ | ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಎಂಬುದನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ದಾಖಲೆಗಳಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಹಕ್ಕು ಸಿಗದು |
| ಧರ್ಮಾಂತರ | ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ತ್ಯಜಿಸಿದರೆ ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಕಾಯ್ದೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ |
| ಸಮಯ ಮಿತಿ | 12 ವರ್ಷಗಳೊಳಗೆ ಹಕ್ಕು ಕೇಳದಿದ್ದರೆ ಕೇಸ್ ತಿರಸ್ಕಾರವಾಗಬಹುದು |
| ಗಂಡನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿ | ಇದು ಕಾನೂನು ಕಾರಣವಲ್ಲ, ಆದರೆ ಹಲವಾರು ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಾಗಿ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತಾರೆ |
ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ, ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕುಗಳು ಕೇವಲ “ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವಿಗೆ ಹಕ್ಕು ಇದೆ” ಎಂಬ ಸರಳ ವಾಕ್ಯಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಪ್ರಕರಣವೂ ಅದರ ಕಾನೂನು ಹಿನ್ನೆಲೆ, ದಾಖಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಲಾವಧಿಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಯಾವುದೇ ಆಸ್ತಿ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮೊದಲು ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅತ್ಯಂತ ಅಗತ್ಯ.
ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕುಗಳು: FAQ
Q1: ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿ ಎಂದರೆ ಏನು?
A: ಅಜ್ಜನಿಂದ ನಾಲ್ಕು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ಬಂದಿರುವ ಅವಿಭಜಿತ ಕುಟುಂಬ ಆಸ್ತಿಯನ್ನೇ ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
Q2: 2005ರ ತಿದ್ದುಪಡಿ ನಂತರ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕು ಇದೆಯೇ?
A: ಹೌದು. 2005ರ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಪ್ರಕಾರ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳು ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಜನ್ಮಸಿದ್ಧ ಹಕ್ಕು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ.
Q3: ತಂದೆ ಜೀವಂತ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಮಗಳಿಗೆ ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕು ಬರುತ್ತದೆಯೇ?
A: ಹೌದು. 2020ರ Vineeta Sharma ತೀರ್ಪಿನ ಪ್ರಕಾರ ತಂದೆ ಜೀವಂತ ಇದ್ದರೂ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಮಗಳಿಗೆ ಜನ್ಮಸಿದ್ಧ ಹಕ್ಕು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.
Q4: 2005ಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಆಸ್ತಿ ವಿಭಾಗ ಆಗಿದ್ದರೆ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಕ್ಕು ಸಿಗುತ್ತದೆಯೇ?
A: ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇಲ್ಲ. 2005ರ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಿಂತ ಮೊದಲು ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಹಂಚಿಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ನಡೆದಿದ್ದರೆ, ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕು ಅನ್ವಯಿಸದ ಸಂದರ್ಭಗಳಿವೆ.
Q5: ತಂದೆ ಸ್ವಂತ ಹಣದಿಂದ ಪಡೆದ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಕ್ಕು ಇದೆಯೇ?
A: ಇಲ್ಲ. ಉದ್ಯೋಗ/ವ್ಯಾಪಾರ/ಖರೀದಿ/ಗಿಫ್ಟ್ ಮೂಲಕ ತಂದೆ ಅಥವಾ ಅಜ್ಜ ಪಡೆದ ಆಸ್ತಿ ಸ್ವಯಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿ ಆಗುತ್ತದೆ; ಅದರ ಮೇಲೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಜನ್ಮಸಿದ್ಧ ಹಕ್ಕು ಇರುವುದಿಲ್ಲ.
Q6: ತಂದೆ ವಿಲ್ ಬರೆದಿದ್ದರೆ ಮಗಳಿಗೆ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕು ಉಳಿಯುತ್ತದೆಯೇ?
A: ತಂದೆ ಜೀವಂತ ಇರುವ ವೇಳೆ ಮಾನ್ಯ ವಿಲ್ ಬರೆದುಿಟ್ಟಿದ್ದರೆ, ವಿಲ್ ಪ್ರಕಾರ ಹಂಚಿಕೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅಂಥ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಗಳಿಗೆ ಪಾಲು ಸಿಗದ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ.
Q7: ಮಗಳು ಬಿಡುಗಡೆ ಪತ್ರ (Release Deed) ಮಾಡಿ ಹಕ್ಕು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರೆ ಮತ್ತೆ ಕೇಳಬಹುದೇ?
A: ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಮಗಳು ತನ್ನ ಪಾಲನ್ನು ರಿಜಿಸ್ಟರ್ ಮಾಡಿದ ಬಿಡುಗಡೆ ಪತ್ರದ ಮೂಲಕ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರೆ, ಮತ್ತೆ ಅದೇ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕು ಕೇಳಲು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.
Q8: ಕುಟುಂಬ ಒಪ್ಪಂದದ ಮೂಲಕ “ನನಗೆ ಬೇಡ” ಎಂದು ಸಹಿ ಹಾಕಿದರೆ ಮುಂದೆ ಹಕ್ಕು ಇರುತ್ತದೆಯೇ?
A: ಇಲ್ಲ. ಕುಟುಂಬದ ಒಳಗಿನ ಮೌಖಿಕ ಅಥವಾ ಲಿಖಿತ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಮಗಳು ಪಾಲು ತ್ಯಜಿಸಿದ್ದರೆ, ಮುಂದಿನ ಹಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕು ಉಳಿಯದ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
Q9: ಮಗಳನ್ನು ದತ್ತು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದರೆ ಆಕೆಗೆ ಜನನ ಕುಟುಂಬದ ಆಸ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕು ಇರುತ್ತದೆಯೇ?
A: ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇಲ್ಲ. ದತ್ತು ನೀಡಿದ ಬಳಿಕ ಮಗಳು ಜನನ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಂದರ್ಭಗಳು ಇರುತ್ತವೆ.
Q10: ಮಗಳು ವಿದೇಶಿ ಪೌರತ್ವ ಪಡೆದರೆ ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಏನು ಆಗಬಹುದು?
A: ಮಗಳು ಭಾರತೀಯ ಪೌರತ್ವ ತ್ಯಜಿಸಿ ವಿದೇಶಿ ಪೌರತ್ವ ಪಡೆದಿದ್ದರೆ, ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯ ಹಕ್ಕಿನ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಅಡ್ಡಿ ಉಂಟಾಗಬಹುದು.
Q11: ಆಸ್ತಿ ಬ್ಯಾಂಕ್ಗೆ ಜಪ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ತಂದೆ ಜೀವಂತಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದರೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪಾಲು ಸಿಗುತ್ತದೆಯೇ?
A: ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ಸಾಲದ ಕಾರಣ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಜಪ್ತಿ ಆಗಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ತಂದೆ ಜೀವಂತಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದರೆ, ನಂತರ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪಾಲು ಕೇಳಲು ಅಡಚಣೆ ಆಗಬಹುದು.
Q12: ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿ ಎಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ದಾಖಲೆಗಳು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಏನು ಆಗಬಹುದು?
A: RTC, ಮ್ಯೂಟೇಷನ್, ಖಾತಾ, ವಂಶಾವಳಿ ಮುಂತಾದ ದಾಖಲೆಗಳು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ “ಇದು ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿಯೇ ಅಲ್ಲ” ಎಂಬ ವಾದದಿಂದ ಹಕ್ಕು ಸಿಗದೇ ಹೋಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ.
Q13: ಮಗಳು ಧರ್ಮಾಂತರ (ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್/ಮುಸ್ಲಿಂ) ಆಗಿದ್ದರೆ ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಕಾಯ್ದೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆಯೇ?
A: ಹಿಂದೂ ಕುಟುಂಬದ ಮಗಳು ಧರ್ಮಾಂತರವಾದರೆ ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಕಾಯ್ದೆ ಅನ್ವಯಿಸದ ಸಂದರ್ಭಗಳು ಇರುತ್ತವೆ; ನಂತರ ಸಂಬಂಧಿತ ಧರ್ಮದ ಕಾನೂನು ಪ್ರಕಾರ ಹಂಚಿಕೆ ನಡೆಯಬಹುದು.
Q14: ಪಿತ್ರಾರ್ಜಿತ ಆಸ್ತಿ ಹಕ್ಕು ಕೇಳಲು ಸಮಯ ಮಿತಿ ಇದೆಯೇ?
A: ಹೌದು. ಕೆಲ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ 12 ವರ್ಷಗಳ ಗಡುವು (Limitation) ವಿಚಾರ ಬರುತ್ತದೆ. ಸಮಯ ಮೀರಿದರೆ ಕೇಸ್ ತಿರಸ್ಕಾರವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
Q15: “ಗಂಡನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿ ಇದೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿ ಮಗಳಿಗೆ ಪಾಲು ಕೊಡದೇ ಇರಬಹುದೇ?
A: ಇದು ಕಾನೂನು ಕಾರಣವಲ್ಲ. ಕೆಲ ಕುಟುಂಬಗಳು ಹೀಗೆ ಹೇಳಿ ಪಾಲು ಕೊಡದೆ ಇರಬಹುದು, ಆದರೆ ಕಾನೂನು ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಇದು ಸರಿಯಾದ ಕಾರಣ ಅಲ್ಲ ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಡಿಸ್ಕ್ಲೈಮರ್: ಈ ಲೇಖನವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಮಾತ್ರ. ಇದು ಕಾನೂನು ಸಲಹೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬಾರದು. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಸ್ತಿ ಸಂಬಂಧಿತ ನಿರ್ಧಾರಗಳಿಗೆ ಅರ್ಹ ಕಾನೂನು ತಜ್ಞರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯ.
I am Sanjay, a digital content creator with experience in online journalism and the founder of News Of Ninja Kannada. My focus is on delivering accurate, reliable, and easy-to-understand news for readers.